هورمون ها » کارکرد هورمونهای بدن
1- کورتیزول
کورتیزول (هیدروکورتیزون)یک هورمون استرس‌زا و مخرب است که به‌وسیله‌ی غدهی آدرنالین تولید می‌شود و اگر بیش از اندازه تولید شود، منجر به کاهش حجم عضلانی و ذخیره‌ی چربی در بدن می‌شود.
· به روش‌های زیر می‌توان با تولید هورمون کورتیزول در بدن مقابله کرد:
1- ویتامینC بخورید؛
2- گلوتامین مصرف کنید؛
3- از دمنوش‌هایی مانند گل گاوزبان استفاده کنید؛
4- بیشتر از یک ساعت با وزنه کار نکنید؛
5- بیش از حد به تمرین هوازی نپردازید؛
6- در شبانه‌روز، 8 ساعت بخوابید؛
7- رابطه‌ی جنسی سالم داشته باشید؛
8- از انواع آنتی‌اکسیدان‌ها و اسید‌های چرب اُمگا3 استفاده کنید.
2- لپتین
توسط سلولهای چربی تولید می‌شود و نقش مهمی در کنترل اشتها دارد. همچنین می‌تواند سرعت سوخت‌وساز بدن را کاهش دهد.
3- انسولین
هر بار که شما وعده‌ی غذایی با کربوهیدرات بالا یا یک نوشیدنی شیرین مصرف می‌کنید، بدن شما در پاسخ به آن انسولین آزاد می‌کند تا گلوکز اضافی را از طریق سیستم گردش خون جذب کند.
انسولین یکی از هورمونهایی است که تأثیرات مختلفی در متابولیسم و دیگر اعمال بدن می‌گذارد.
انسولین با اثر بر سلولهای کبد، باعث می‌شود این سلولها با گرفتن قند از خون و ذخیره‌ی آن به‌صورت گلیکوژن، قند خون را کاهش داده و با تجمع گلیکوژن در سلولهای ماهیچه‌ای به‌عنوان یک منبع سوخت، انرژی را افزایش دهند. همچنین با اثر بر بافتهای چربی، استفاده از چربی به‌عنوان منبع سوخت را متوقف می‌کند. در صورت نبود یا کمبود انسولین در خون، بدن از چربی به‌عنوان منبع سوخت استفاده می‌کند. درواقع انسولین به عنوان مرکز کنترل متابولیسم بدن عمل می‌کند.
اضافه‌وزن اغلب می‌تواند به مقاومت نسبت به انسولین منجر شده و باعث شود سلولها پاسخ کمتری به هورمون‌ها بدهند که اولین عارضه‌ی آن می‌تواند دیابت باشد. در دیابت شیرین نوع یک (دیابت وابسته به انسولین)، توانایی تولید انسولین در بدن کاهش می‌یابد یا قطع می‌شود. در این حالت، با تزریق روزانه‌ی انسولین، علائم بیماری از بین می‌رود.
ولی در افراد مبتلا به دیابت شیرین نوع دو (دیابت غیروابسته به انسولین)، با این‌که مقدار انسولین در خون از مقدار طبیعی بیشتر است، اما تعداد گیرنده‌‌های انسولین کم است. در این حالت، در برخی موارد نادر، اگر داروهای دیگر اثرگذار نبودند، از انسولین برای کنترل مقدار گلوکوز خون استفاده می‌شود.
4- هورمون رشد
هورمون رشد باعث افزایش رشد استخوانی در صفحات رشد می‌شود. این هورمون در متابولیسم کربوهیدرات‌ها و چربی در بدن نقش داشته و ضمن کاهش مقدار مصرف گلوکز به‌وسیله‌ی قسمت اعظم سلولهای بدن، آن را به چربی تبدیل می‌کند.
5- تستوسترون
تستوسترون از هورمونهای مهم موجود در بدن زن و مرد می‌باشد که تولید آن پیش از دو ماهگی جنین در رحم مادر آغاز گشته و در تعیین نرینگی یا مادینگی آن نقش دارد. تولید این هورمون در دوره‌ی بلوغ جنسی افزایش یافته و عامل اصلی تغییرات فیزیکی این دوران به‌شمار می‌آید. به‌طور متوسط بدن هر مرد ۲۰ تا ۴۰ برابر بیشتر از بدن هر زن تستوسترون تولید می‌کند.
این هورمون مهمترین هورمون مردانه بوده و در بروز صفات ثانویه‌ی جنسی مانند رویش موی صورت، بم شدن صدا، تکامل بافتهای جنسی، ریزش موی مدل مردانه و خواص آنابولیک مانند رشد عضلات و توده‌ی استخوانی بسیار مؤثر می‌باشد. تستوسترون باعث جهش رشد در نوجوانان و توقف رشد قدی با بستن صفحات رشد در دو انتهای استخوان‌‌ها می‌شود. همچنین باعث ساخته شدن بافت‌‌ها نیز می‌‌گردد.
محل اصلی ساخت و ترشح این هورمون در بدن مرد‌ها بیضه است، هرچند که مقدار کمی در غدهی فوق‌کلیوی هم تولید می‌شود.
کاهش هورمون تستوسترون مشکلاتی همچون ضعف، خستگی، ریزش مو، کاهش قدرت عضلانی و ... را به همراه دارد، لذا بیماران می‌توانند با مراجعه به پزشک و مصرف داروهای مختلف، کمبود این هورمون را درمان کنند. اما باید توجه داشت که مصرف تستوسترون نیز مانند سایر داروها، می‌تواند عوارض خطرناکی در پی داشته باشد.
به‌عنوان مثال، بر اساس مطالعاتی که اخیراً روی تعداد زیادی از مردم انگلستان انجام شده، مصرف تستوسترون می‌تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد. همچنین مصرف خودسرانه‌ی آن عوارضی همچون حملات قبلی، سکته‌ی مغزی و افسردگی را به همراه دارد.
6- استروژن
استروژن نام گروهی از هورمونهای جنسی زنانه است که در انسان در سیکل طبیعی تخمدان در مرحله‌ی فولیکولی
از تخمک آزاد می‌شود. طی دوران بارداری، مقدار زیادی از استروژن‌‌ها ترشح می‌شود.
در جدار رحم، استروژن باعث رشد و پُرخونی آندومتر رحم می‌شود. همچنین در هیپوتالاموس، میزان آزاد شدن GnRH تحت‌تأثیر استروژن کاهش پیدا کرده و منجر به کاهش آزاد شدن FSH و LH در غدهی هیپوفیز می‌شود.
7- پروژسترون
پروژسترون نیز یکی از هورمونهای جنسی زنانه است. این هورمون طی سیکل تخمک‌گذاری طبیعی از جسم زرد ترشح شده و قطع آن موجب آغاز قاعدگی می‌شود. در زمان بارداری نیز این هورمون ترشح می‌شود. مقدار اندکی هم از غدهی فوق کلیوی آزاد می‌شود.
در علم پزشکی، از پروژسترون برای پیشگیری از حاملگی، سقط، درمان آمنوره، هورمون‌تراپی در زنان یائسه و ... استفاده می‌شود.
8- تیروئید
تیروئید، غدهی کوچک درون‌ریز و یکی از مهمترین اعضای بدن است که مسئولیت تنظیم مصرف انرژی، متابولیسم، تولید گرما، روند رشد و تنظیم خواب را برعهده دارد. زنان ده برابر بیشتر از مردان در معرض بروز اختلالات تیروئیدی هستند.
این غده هورمونهایی تولید می‌کند که با کنترل میزان سوخت کالری و سرعت کارکرد مغز، قلب، کبد و دیگر ارگان‌ها، متابولیسم بدن را تنظیم می‌کنند. همچنین روی روحیه و خلق افراد، عادت ماهانه در زنان و سلامت استخوان تأثیرگذار است. این غده هورمونهای تری‌یدوتیرونین و تترایدوتیرونین (تیروکسین) که عمدتاً و به‌ترتیب با نام‌های T3 و T4 شناخته می‌شوند را تولید کرده و به داخل خون ترشح می‌کند.
· نشانه‌های خاموشی که از عدم کارکرد صحیح غدهی تیروئید خبر می‌دهند.
1- تغییراتی در خواب؛
2- اضطراب‌های گاه و بی‌گاه؛
3- تغییراتی در وضعیت تخلیه‌ی شکم؛
4- نازک شدن تارهای مو؛
5- تعرق غیرنرمال و در هر زمانی؛
6- تنگ شدن لباس‌ها نسبت به گذشته؛
7- احساس گرسنگی زیادی می‌کنید، اما با خوردن وزن هم اضافه نمی‌کنید؛
8- عدم شفافیت مغز و احتمال فراموشی؛
9- داشتن انرژی بیش از اندازه (گویی‌که ۵ فنجان قهوه را یک دفعه نوشیده باشید)؛
10- تمایل به چرت زدن هر روزه (بعد از ظهرها)؛
11- پریود نامنظم؛
12- ناباروری یا سقط جنین؛
13- عدم رشد کافی در کودک.